مرکز پزشکی، آموزشی و درمانی امام حسین(ع)

با توجه به گرمای هوا و شیوع گرمازدگی ، دکتر مجید شجاعی "متخصص طب اورزانس و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید

بهشتی" توصیه هایی را در ارتباط با گرمازدگی عنوان کردند.

گرمازدگی انواع و مراحل مختلفی دارد که هر مرحله با علائم خاصی مشخص می شود :

•  مرحله استرس گرمایی : این مرحله با علائمی مانند سرگیجه ، ضعف ، حالت تهوع ، تشنگی و سردرد مشخص می شود.

•  مرحله خستگی گرمایی : این مرحله با عرق کردن شدید ، خستگی ، قرمزشدن پوست ، گرگرفتگی یا اسپاسم عضلات به همراه درد ، سردرد یا سرگیجه خفیف و حالت تهوع مشخص می شود.

•  مرحله گرمازدگی : این مرحله با رنگ پریدگی ، عرق شدید ، تهوع ، اسهال و استفراغ ، جوشهای ریز گرمازدگی ، سردرد ،  گرفتگی

             عضلات ، خستگی ، ضعف، تشنگی شدید ، سرگیجه ، تکرر ادرار و ادرار تیره رنگ ، از دست دادن تمرکز ، ادم یا تورم خفیف پا ،    

             مچ پا یا انگشتان دست و از دست دادن هوشیاری مشخص می شود. همچنین گاهی سلولهای سطحی پوست اسیب دیده و عرق زیر              پوست جمع شده و فرد دچار جوش زیر پوستی یا به اصطلاح عرق سوز می شود.

•   مرحله سکته گرمایی : این مرحله با ضربان ضعیف ، تنفس سریع ، کاهش تعریق ، پوست داغ و خشک و قرمز ، حالت تهوع ،  سردرد وسرگیجه ، تاری دید ، تحریک پذیری و یا تغییرات خلقی ، عدم هماهنگی و از دست دادن هوشیاری مشخص می شود. سکته گرمایی شدیدمی تواند باعث نارسایی ارگان های بدن ، کما و مرگ شود. وضعیت دیگری که ممکن است با سکته گرمایی شدید رخ دهد ، رابدومیولیزاست. این بیماری باعث تخریب سلولهای عضلانی شده که موجب نارسایی کلیه می شود.

وی همچنین موارد زیر را به عنوان اقدامات پیشگیری کننده از گرمازدگی عنوان کرد :

•   مقدار زیادی مایعات بنوشید : حداقل هشت لیوان آب در روز بنوشید / بدن شما به ازای هر كیلوگرم وزن 30  میلی‌لیتر آب درروزنیازمند است /  ولی مصرف مایعات در آب و هوای گرم باید افزایش یابد. اگر نمی‌توانید مقدار زیادی آب بنوشید ، یك نوشیدنی بدون گازمثل آب میوه  یا دوغ جانشین مناسبی است .از مصرف زیاد نوشیدنی های كافئین دار مانند كولا ، قهوه و چای اجتناب نمائید، زیرا كافئین ادرارآور است و باعث دفع آب از بدن می شود.

•  رژیم غذایی خود را تغییر دهید : از مصرف غذاهای چرب و داغ اجتناب نمایید ./بهتر است غذایتان کمی نمک داشته باشد.

•  خود را از آفتاب دور نگه دارید   از كرم ضد آفتابی كه فاكتور محافظت در برابر آفتاب آن (SPF) حداقل 15 باشد استفاده كنید. اگراحساس ناخوشی و ضعف به شما دست داد، فورا از مقابل نور مستقیم خورشید دور شوید.

•  در مورد ورزش، منطقی عمل كنید  در صورت اجبار برای فعالیت بدنی در مناطق گرم و مرطوب، فعالیت بدنی را به تدریج طی 3 تا 4هفته جهت عادت کردن بدن به گرما ، افزایش دهید.

•  بدنتان را خنك نگه دارید.

• لباس‌های سبك و گشاد مثلا از جنس كتان بپوشید تا عرقتان به راحتی تبخیر شود. لباس های تیره و سنگین گرما را جذب می‌كنند،

            اما به یاد داشته باشید كه برخی پارچه‌های نازك، حفاظ كافی در برابر اشعه ماوراءبنفش خورشید ایجاد نمی‌كنند. همچنین از کلاه

            های  لبه‌دار و ترجیحا منفذدارو عینك آفتابی برای محافظت از چشمانتان استفاده كنید.

•   به تهویه خانه‌تان توجه كنید.

•    از سفرهای غیر ضروری پرهیز كنید از رفتن به جاهایی كه سایبان ندارد و تهویه آن خوب نیست، حتی المقدور خودداری كنید. به

      خصوص ماشین‌های پارك‌شده در زیر آفتاب جاهای مناسبی نیستند. اگر می‌توانید در محیطی كه دارای تهویه است باقی بمانید. اگر

      چاره‌ای جز سفر در هوای گرم ندارید، همراه خود یك بطری آب داشته باشید.

•   از افراد آسیب‌پذیر، مراقبت مخصوص كنید. کودکان و سالمندان مستعد گرمازدگی هستند.

اقدامات درمانی:

• مصدوم را به جاي خنك منتقل سازيد.

•  مصدوم را وادار کنيد، دراز بکشد و پاهاي او را بالا بياوريد.

•   همه لباس هاي مصدوم را درآورید

•  او را در حوله يا پارچه مرطوب قرار دهيد . حمام گرفتن برای افراد هوشیار توصیه می شود.  

• برای تسریع دفع حرارت از كولر یا پنكه استفاده كنید.

• مي توان از قرار دادن كيسه هاي يخ در كشاله ران، زير بغل، زانو، مچ دست و پا نيز استفاده كرد.

•  اگر شخص به هوش است، او را تشویق کنید تا کم کم آب یا یک نوشیدنی خنک بنوشد. ولی اگر شخص بی هوش باشد، نمی توانید این کار را انجام دهید. محلول ORS يا محلول آب و نمك و شكر(يک قاشق چاي خوري نمك با 8 قاشق چاي خوري شكر در يك ليتر آب)

•  حوله نم دار روي پيشاني و عضلات مصدوم قرار دهد.

•  مي توان مصدوم را داخل وان يا لگن آب سرد قرار داد.  در عین حال مواظب باشيد مصدوم غرق نشود. به محض خنک شدن بدن فرد، عمل خنک کردن ( در آب سرد یا به شکل دیگر ) را متوقف کنید و اگر دمای بدن او مجدداً افزایش یافت، عمل خنک کردن را از نو شروع کنید.

•   ماهيچه هاي گرفته و گرمازده را ماساژ دهيد.

•  علاوه بر نوشيدن آب ، در هنگام سفر چند عدد خيار و نمك در اختيار كودكان قرار دهيم.

•   شربت های آبلیمو و خاک شیر و دوغ  تامین کننده  آب و املاح از دست رفته بدن  هستند.  نوشابه و شربت مناسب نیستند.

• ملحفه خیس روی بیمار بیندازید و آب ولرم روی بیمار بپاشید .

•   اگر نشانه ها بهبود نيافت يا وخيم تر شد، بيمار را به مركز درماني منتقل كنيد.