مرکز پزشکی، آموزشی و درمانی امام حسین(ع)

دکتر سید علی اکبرمهدوی " متخصص رادیولوژی و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی" ابراز کرد : سرطان روده بزرگ به رشد سلول‌های سرطانی در کولون یا رکتوم (بخشی از روده بزرگ) گفته می‌شود . سرطان روده بزرگ چهارمین سرطان شایع در ایران است و شیوع آن به دلیل تغذیه نامناسب ، مصرف سیگار و سبک زندگی رو به افزایش می باشد. این بیماری به دلیل رشد غیرطبیعی سلول‌ها اتفاق می‌افتد که می‌توانند به بافت‌های دیگر بدن حمله کنند (متاستاز) یا در آن‌ها تکثیر یابند . از جمله ارگانهای درگیر کننده ، کبد می باشد که متاسفانه در این موارد میزان مرگ و میر افزایش می یابد.
این عضو هیئت علمی افزود : به‌ طور کلی سه روش درمانی جهت درمان سرطان روده بزرگ وجود دارد که شامل جراحی ، پرتودرمانی و شیمی‌درمانی است . جراحی ، شایع‌ترین روش درمانی در تمامی مراحل سرطان به‌ حساب‌ می‌آید . این روش به طرق مختلف انجام می‌شود و براساس نظر پزشک و مرحله سرطان ، روش‌های جراحی متفاوت است . در پرتودرمانی از اشعه X با انرژی بالا برای کشتن سلول‌های سرطانی و کوچک‌نمودن اندازه تومور استفاده می‌شود . تولید اشعه می‌تواند خارج از بدن ، توسط ماشین‌های خاص یا داخل بدن ، از طریق مواد تولیدکننده اشعه صورت‌گیرد . پرتودرمانی به‌تنهایی یا همراه با جراحی و شیمی‌درمانی انجام‌ می‌شود .
در روش شیمی درمانی از داروها جهت کشتن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود . داروهای ضد سرطانی اکثراً به فرم تزریق داخلی در بدن یا داخل عضلات و برخی به فرم خوارکی استفاده می‌شود . شیمی‌درمانی یک روش درمانی سیستمیک به‌ حساب ‌می‌آید به این معنا که دارو از طریق جریان خون به قسمت‌های مختلف بدن می‌رود تا سلول‌های سرطانی را بکشد . در این روش داروها به صورت دوره‌ای تجویز می‌شوند ؛ یعنی دوره درمانی با یک دوره استراحت ادامه‌ می‌یابد و بعد از آن ، از ابتدا دوره درمانی شروع می‌شود .
داروهای شیمی‌درمانی معمولاً سلول‌های با سرعت تکثیر بالا را مورد هدف قرارمی‌دهند . ازآن‌جایی‌که در بدن علاوه بر سلول‌های سرطانی بافت‌هایی نظیر سلول‌های خونی، بافت پوششی سیستم گوارشی و سلول‌های فولیکول مو نیز از سرعت تکثیر بالایی برخوردار هستند ، لذا ممکن است این بافت‌ها نیز مورد هدف داروهای شیمی‌درمانی قراربگیرد . در نتیجه از جمله عوارض جانبی می‌توان به عفونت ، خستگی ، ریزش موی موقتی ، زخم‌های دهانی و غیره اشاره‌کرد . کاهش کلی سلول‌های خونی ، از جمله مهم‌ترین عوارض جانبی داروهای شیمی‌درمانی است. ازآنجایی‌که داروهای شیمی‌درمانی، مغز استخوان را به شدت تحت تأثیر قرارمی‌دهد، ممکن است کم خونی (آنمی) (به‌صورت کاهش انرژی انجام کارها)، کاهش پلاکت‌های خونی (به‌صورت خون‌ریزی) و کاهش گلبول‌های سفید (به‌صورت افزایش استعداد ابتلا به عفونت‌ها) ایجادشود . معمولاً همه کسانی که از این روش درمانی استفاده می‌کنند به تمامی این علائم مبتلا نمی‌شوند . هم‌چنین در طی دوره استراحت و بعد از قطع درمان تمامی این علائم برطرف می‌شوند.
درصورتی‌که سلول‌های سرطانی ، کبد را درگیر کرده باشند ، می‌توان دارو را مستقیماً به شریان‌های تغذیه‌کننده کبد تزریق نمود. این روش که کموامبولیزاسیون داخل کبدی (TACE) نامیده می شود یک روش مستقیم برای رساندن مستقیم داروهای شیمی درمانی به داخل تومورها می باشد که شایع ترین آنها در تومورهای کبدی قابل استفاده می باشد . در این روش حجم زیای از داروی شیمی درمانی و ضد سرطان به داخل ضایعات کبدی از طریق هدایت آنژیوگرافی تزریق شده و توسط مواد مخصوص عروق خون رسان بسته می شود که همزمانی این دو عمل باعث باقی ماندن ماده شیمی درمانی در محل تومور به مدت طولانی و اثر بخشی بسیار بهتر با عوارض کمتر می گردد .

این روش به عنوان یکی از روشهای نوین درمان متاستازهای کبدی شناخته شده است که برای اولین با در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در درمان بیماران مورد استفاده قرار گرفت .

وی افزود : بیماری که به این روش تحت درمان قرار گرفت آقای 76 ساله مورد کانسر کولون با متاستاز کبدی بود که علیرغم جراحی و کموتراپی سیستمیک ، ضایعات کبدی باقی مانده بود و به دلیل تعدد ضایعات ، کاندید متاستاتکتومی نیز نبودند. بیمار جهت کموتراپی و آمبولیزاسیون داخل کبدی به این مرکز ارجاع شد که پس از کاتتریزاسیون سلکتیو شاخه های شریان هپاتیک ، کموامبولیزاسیون داخل کبدی (TACE) توسط ترکیب دو داروی کموتراپی آدریمایسین و میتومایسین با داروی امبولیزان lipiodol صورت پذیرفت. همچنين متعاقب آن امبوليزاسيون با gelgoam تا زمان stagnant شدن فلوي خون در داخل شريان كبدي انجام شد.
با توجه به سيستم جريان خون dual در كبد كه خونرساني عمده متاستازها و ضايعات تومورال از شريان هپاتيك و بافت نرمال از وريد پورت ميباشد، با كموتراپي به روش TACE كه همراه با امبوليزاسيون همزمان صورت ميپذيرد ميتوان دوز بالايي از داروهاي كموتراپي را در ضايعات تومورال كبد وارد نمود و با امبوليزاسيون همزمان غلظت بالايي از دارو در محل ضايعه براي زماني طولاني تر باقي ميماند و همچنين عوارض سيستميك نيز به شدت كاهش مي يابد.
مطالعات متعدد نشان داده اند كه روش درماني TACE علاوه بر افزايش survival بيماران، سبب افزايش كيفيت زندگي بيماران نيز شده و ميتواند در روند درمان بيماران متاستاز كبدي به ويژه در موارد كنسر كولوركتال و نورواندوكرين موثر باشد.